امروز با افرادی در حوزه روبرو هستیم که به بهانه‌هایی از زیر بار حمایت و همراهی با انقلاب اسلامی شانه خالی می‌کنند. این افراد معتقدند که ما هم کارکردهای علمی و هم کارکردهای اجتماعی را انجام می‌دهیم، حتی عقیده دارند که با مردم ارتباط خوبی دارند اما بر این باورند که اگر بخواهیم با نظام اسلامی و حکومت ارتباط داشته باشیم و موضع‌گیری کنیم، این موجب سیاسی شدن ما و از بین رفتن موقعیت اجتماعی ما است.
هفتم تیر نه یک روز که تاریخ یک امت است، تاریخی که تکرار کربلاست و کربلائی که همه چیز ما است. آری کربلا پشتوانه حیات ما. مبدأ جوشش نسل‌های ما و 1400 سال تلاش‌ها و ویژگی‌های ارزشمند معنوی و تاریخی و فرهنگی ماست، و ما وارثان کربلائی خونبار از ۷۲ تن حسین(ع) تا ۷۲ تن بهشتی هستیم. واین چنین است که « همچنان راست قامتان جاودانه تاریخ مانده‌ایم».
رویارویی علما و روحانیون شیعه در مقابل رژیم رضا شاه با توجه به ویژگی‌ها و عملکرد بی‌سابقه این حکومت، از مهمترین دوره‌های تاریخی مربوط به حیات سیاسی- فرهنگی تشیع است، کما اینکه بررسی این رویارویی از نظر روند کلی تاریخ معاصر ایران نیز اهمیت فوق العاده‌ای دارد. قالب پژوهشی در این بررسی حالت جغرافیایی و منطقه‌ای (نجف، قم، اصفهان، …) دارد، اما ارتباط موضوعی و پیوند کلی میان اقدامات و واکنش علما نیز در خلال مباحث مورد توجه قرار گرفته است.
پیش از ورود به بحث اصلی، مقدمه‌ای لازم و ضروری به عنوان مواضع علما و روحانیون داخل و خارج ایران در اواخر عمر رژیم قاجار و واکنش کلی آنان در برابر تغییر رژیم آورده می‌شود:
عبدالله نوری که روزگاری به دلیل پیروی از امام خمینی و رهبری انقلاب، از نگاه رسانه‌های بیگانه مستحق هرگونه توهین و دشنام بود، به یکباره به یک قهرمان درخور تجلیل و ستایش تبدیل شد. او خود یک زمانی در جمع همکاران خویش از این که روزی خدایی ناخواسته به عامل رسانه های بیگانه بدل شود به شدت بیمناک بود: «یک وقت جوری نشود که ببینیم که حرف‌های رادیوهای بیگانه با حرف‌های ما جور دربیاید من بالاتر از این بیان می‌کنم که نکند رادیوهای بیگانه را ما تغذیه کنیم و آنها نطق ما را بگذارند، نوشته‌ها و مصاحبه‌های ما را بگذارند و بخوانند».
اما صد افسوس که آن سبو بشکست و آن پیمانه ریخت. نوری دیگر یک روحانی انقلابی پیرو امام نیست، بلکه از او همواره به عنوان یک شورشی قهرمان در مقابل انقلاب و امام و آرمان‌های وی یاد می‌شود.
آنچه در این اثر به بررسی آن پرداخته شده، سیری در اندیشه علمای اصفهان در سده اخیر درباره برخی از مسائل امامت بود. با بررسی آراء و عقاید مطرح شده، می‌توان به تشابهات و اختلافاتی بین این افراد دست پیدا کرد. افزون بر این، برخی از این افراد در دیدگاه‌هایشان تا حد زیادی تحت تأثیر اساتید خود بوده‌اند؛ بنابراین در اصفهان با زنجیره‌ها و طیف‌هایی از استادان و شاگردان روبه رو هستیم که هر کدام از آنان نگاهی خاص به مسائل دارند.
در خصوص نحوه مواجهه جوامع اسلامی با جهان غرب و جبران عقب ماندگی‌های ناشی از استعمار و استثمار، دو جریان عمده در کشورهای اسلامی از جمله ایران شکل گرفت. جریان نخست مربوط به جریان مذهبی و در راس آن روحانیت اصیل به عنوان رهبران دینی و اندیشمندان مسلمان در ایران بود که عقب ماندگی جوامع اسلامی از غرب و تمدن غربی را در فاصله گرفتن از ارزش‌های اصیل دین اسلام می‌دانستند.
در سال‌های بعد از انقلاب، جریانی به تبلیغ رژیم پهلوی و دفاع از آن پرداخته است. برای توضیح این جریان ابتدا اشاره‌ای اجمالی به حکومت پهلوی لازم است.یکی از خاندان‌های حاکم بر ایران، خانواده پهلوی بوده است. این خانواده به صورت غیر رسمی از سال 1299 شمسی و به صورت رسمی از سال 1304 شمسی تا 22 بهمن سال 1357 بر کشور ایران حکومت کردند.
یکی از محورهای مهم اندیشه امام خمینی و مقام معظم رهبری در مورد دشمنشناسی است. در این عرصه معرفی ابعاد و مشخصههای رژیم جعلی صهیونیست و تداوم آرمان فلسطین یکی از مهمترین محورهای اندیشه و عمل سیاسی رهبران انقلاب است. طبیعی است که حوزه انقلابی باید در این مسیر قدم بردارد و رسالت تبلیغی خود را نیز در راستای اصول انقلاب در این مورد اجرا کند.
حوزه‌های علمیه بایستی از سیاست هرگز دور نمانند. یکی از مهمترین دلایل لزوم سیاسی بودن حوزه‌های علمیه، وابستگی نظام جمهوری اسلامی به روحانیت و علمای دین است.
کمی پس از صفویه، جریان عرفانی جدیدی در بین برخی حکما و عرفای شیعه به وجود آمد، نقش آقا محمد بیدآبادی (۱۱۹۸) در این جریان بسیار پررنگ است او که عرفان ناب را در مکتب فقیهان عارفی مانند مجلسی اول و شیخ بهایی آموخته بود، به جای حکم به اتحاد تصوف و تشیع، عرفان را بر مبنای باورها و روایات شیعی بنا کرد.
