برشی از کتاب | بررسی ائتلاف‌­ها و گسست­‌ها پیش از انقلاب اسلامی

اولین مرحله­‌ی دولت-ملت‌سازی در ایران را می­‌توان به تعبیری، پس از بر سر کار آمدن سلسله­‌ی صفویه در سال ۱۵۰۱م/۹۰۷ ق دانست.

گزارش ویژه | جریان روشنفکری با حمایت دول غربی در پی برقراری مشروطه مبتنی بر الگوهای غربی بود

 

بی­‌تردید روحانیت شیعه در عهد قاجار از نیرومندترین و متنفذترین اقشار و ایران بود؛ اقتدار و مبارزاتی که منجر شد مظفرالدین شاه قاجار ۷ ماه پس از دستور تاسیس «عدالتخانه»، در روز ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ فرمان مشروطیت را صادر کرد.

یادداشت | وقتی فریادهای شیخ فضل الله به گوش مراجع نمی­‌رسد

اعضای انجمن مخفی این‌گونه جلوه می‌دادند که شیخ با مشروطه مخالف است! بعد هم از مراجع نجف کسب تکلیف می‌کنند که تکلیف کسی که با مشروطه و مجلس مخالفت می‌کند، چیست؟! آنها هم حکم می‌دهند او (شیخ فضل­ الله) مطرود است! باید چنین فردی را از بین برد!

پرونده ویژه | «درس‌های مشروطه» از نگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای

 

 

پایگاه اطلاع‌رسانی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای ویژه‌نامه‌ای تحت عنوان «داستان نهضت مشروطه» منتشر کرده که برگزیده‌ای از سخنان رهبر انقلاب در مورد «درس‌های دوران مشروطه»، یکی از بخش‌های آن است:

برشی از کتاب | گرایش به اومانیسم عمدتا از طریق کسانی که به غرب رفتند اتفاق افتاد

با ورود افکار غربی به جامعه ایران در عصر قاجار، از آنجا که حاملان و عاملان تفکرات غربی، امکان طرح آشکارای اندیشه خود را نداشتند، دست به اقدامات پوششی و استتاری زدند. آنان یا نمی‌توانستند آشکارا با اسلام مخالفت کنند یا نمی‌خواستند چهره‌ای غیر مسلمان از خود به نمایش بگذارند. همچنین برخی از آن‌ها همچنان علایق مسلمانی را در خود زنده می‌دیدند و با وجود اینکه دل در گرو دیگری داشتند، می‌خواستند به اسلام نیز وفادار بمانند. از میان ایرانیان فرنگ رفته یا آشنا با مکاتب غربی، علاوه بر متأثران از سوسیالیسم و مارکسیسم، عده‌ای نیز تحت تأثیر افکار اومانیستی و لیبرالیسم بودند؛ از این رو در بازگشت به ایران، همان اومانیسم و لیبرالیسم را با دین آبا و اجدادی خود تلفیق کردند تا به تصور خود راه پیشرفت و توسعه ایران را همچون اروپا هموار کنند.

تاریخ علما | حاج آقا نورالله, مردی که رضاخان را به گرگ تشبیه کرد

 

رویارویی علما و روحانیون شیعه در مقابل رژیم رضا شاه با توجه به ویژگی‌ها و عملکرد بی‌سابقه این حکومت، از مهمترین دوره‌­های تاریخی مربوط به حیات سیاسی- فرهنگی تشیع است، کما اینکه بررسی این رویارویی از نظر روند کلی تاریخ معاصر ایران نیز اهمیت فوق العاده‌­ای دارد. قالب پژوهشی در این بررسی حالت جغرافیایی و منطقه‌­ای (نجف، قم، اصفهان، ) دارد، اما ارتباط موضوعی و پیوند کلی میان اقدامات و واکنش علما نیز در خلال مباحث مورد توجه قرار گرفته است.

پیش از ورود به بحث اصلی، مقدمه‌­ای لازم و ضروری به عنوان مواضع علما و روحانیون داخل و خارج ایران در اواخر عمر رژیم قاجار و واکنش کلی آنان در برابر تغییر رژیم آورده می‌­شود:

تاریخ علما | علت حمایت شهید مدرّس از قاجاریه آینده‌نگری و دفع افسد به فاسد بود

از دید تیز بین مدرّس هدف از تغییر قاجار به پهلوی آن بود که حیات ملی ایران دستخوش تغییرات اساسی گردد که با وجود رژیم قاجار این امکان وجود نداشت یا بسیار مشکل بود چرا که با وجود تمامی ضعف‌ها و سستی‌هایی که پادشاهان قاجار داشتند و خرابی‌هایی که از ناحیه آنان بر کشور ایران وارد گردید، روحانیت از اعتبار لازم برخوردار بود، و در ثانی مجلس نقش تعیین کننده‌ای داشت، ولی با تغییر رژیم مسلما این دو ابزار مهم مواجه با آسیب جدّی می‌شدند.

برشی ازکتاب | آشنایی با تجدیدنظرطلبان در عقائد شیعه

جریان دیگری که با تشیع اثنی‌عشری زاویه دارد و سال‌هاست در جهان تشیع به وجود آمده و معمولاً پیروانی و لو اندک دارد، جریانی است که می‌توان آن را «تجدیدنظرطلب در عقاید شیعه» عنوان داد. آنان از فهم یکسری معارف بلند شیعه قاصرند و نتوانسته‌اند آنها را درست هضم کنند و بدین جهت به انکار آن‌ها پرداخته‌اند. این جریان که از به اصطلاح، «نواندیشان» تشکیل می‌شود، مدعی اصلاح‌گری در تشیع است و به بهانه زدودن خرافات از ساحت تشیع، بسیاری از عقاید شیعه را زیر سؤال می‌برد. افراد این جریان، در مخالفت با برخی عقاید شیعه اشتراک دارند اما از نظر سطح و دایره مخالفت، همه در یک حد نیستند. برخی از این افراد، به حدی تندروی کردند که به ارتداد و خروج آنان از دین منجر شد اما برخی یا از روی تقیه تندروی نمی‌کردند و یا تنها به‌ ایجاد برخی تغییرات اعتقاد داشتند

یادداشت | مجاهدین خلق و نحوه شکل‌گیری آن

سازمان مجاهدین خلق یا به اصطلاح منافقین،در دهه شصت یکی از فعال‌ترین جریان‌ها در ایران به شمار می‌رفت که شکل‌گیری آن به دهه ۴۰میلادی و ۱۳۴۴شمسی برمی‌گردد.