آقای مطهری معتقد بود که او [موسوی خوئینی‌ها] مارکسیست شده است.» تا آنجا که علامه مطهری در یکی از جلسات خصوصی، به روحانیون انقلابی حاضر خطاب می‌کند: «خبر دارید موسوی خوئینی‌ها مارکسیست شده؟!... [موسوی خوئینی‌ها] می‌گفت آقای مطهری و آقای مفتح که تدریس در دانشگاه را پذیرفته‌اند، با حکومت سازش کرده‌اند و تبدیل به ترمز انقلاب شده‌اند.
اندیشه سکولاریسم[۱]، را باید یکی از مهمترین چالش‌های فراروی دین به شمار آورد. گرچه به تعبیر آیت الله جوادی آملی در کتاب نسبت دین و دنیا: «دوره نوزایی و رنسانس پیام آور قطعی «جدا انگاری دین و دنیا» است»، اما در جهان اسلام می‌توان رگه‌هایی از این نظریه را در دوره معاویه مشاهده کرد و وی را اولین بانی و متفکر این نظریه دانست. او در جریان صلح با امام حسن(ع) اعتراف کرده بود که: «من با شما جنگ نکردم که نماز بخوانید و روزه بگیرید و حج برگزار کنید و یا زکات دهید. شما خود این کارها را می‌کنید، بلکه من با شما جنگ کردم تا بر شما حکومت کنم.»
شناخت پدیده‌های سیاسی و اجتماعی با توجه به بستر تاریخی آن‌ها از جامعیت و غنای بیشتری برخوردار است. جنبش‌های اجتماعی نیز که از مهمترین تحولات جهان اسلام در دو سده اخیر است از این قاعده مستثنی نیست. هرچند فهم این جنبش‌ها در زمان رویداد آن‌ها مشکل است ولی دستیابی به دیدی جامع از طریق فهم آن‌ها در بستر تاریخ اسلام ممکن است
