عکس‌نوشت | حاکمیت حق و عدالت

 

حق و عدالت کد عبور از مرزهای خطر

یکی از اصولی که در حکومت پیامبر مورد توجه قرار گرفت اصل حاکمیت حق و عدالت است. پیامبر در سیره سیاسی خویش ثابت کرد که برای خروج از بسیاری خط قرمزها، نیازمند رعایت حق و پذیرش حاکمیت عدالت در روابط فردی و اجتماعی هستیم.

حاکمیت حق در مقام نظر و تئوری قابل قبول است، اما در مقام عمل گاهی اوقات با مشکلاتی مواجه می‌شود. اسلام، خواهان تعالی انسان‌ها در همه مراتب است. پذیرش حق و تن دادن به عدل یکی از مراتبی است که مسلمان باید طی کند،اما عدالت همیشه مطلوب شریعت ما نیست؛ گاهی اوقات مطلوب بالاتر از عدل و حق است.

مثلاً زمانی که مساله جهاد و دفاع از مسلمانان و مرزهای اسلامی مطرح است آن چیزی که حاکمیت دارد، عدالت و حق نیست بلکه مرتبه‌ای بالاتر از آن باید در نظر گرفته شود، که اگر غیر از این باشد، جهاد و دفاع در مراحل اولیه متوقف می‌شود؛ زیرا شخص می‌گوید: چرا من کشته شوم و دیگری نه؟ خداوند هم درآیه شریفه می‌فرماید: «مومنان کسانی هستند که از جان خودشان گذشتند.» و گذشتن از جان امری فراتر از تن دادن و پذیرش حق و عدالت است. آنچه در تفسیر این آیه تجلی پیدا می‌کند، «ایثار» است. این همان اصلی است که پیامبر (ص) در پیمان برادری، به دنبال آن بودند. وقتی جامعه‌ای به این مرحله برسد که افراد برای حفظ اصول و مبانی دین، ایثار علی النفس داشته باشند، عدالت معنا ندارد، اسلام حق و عدالت را کد عبور از مرزهای خطر گذاشته و ایثار را درجه تعالی انسان‌ها.